Bestuurders van een vennootschap mogen geen werknemer zijn

Bestuurders, leden van  de raad van toezicht en leden van de directieraad van een NV, BV en CV kunnen geen werknemer zijn. De functie van bestuurder moet bijgevolg op zelfstandige basis uitgeoefend worden.

Helemaal nieuw, is deze bepaling niet. Het sociaal statuut van zelfstandigen bepaalt al dat mandatarissen van vennootschappen enkel zelfstandig kunnen zijn. Maar de nieuwe vennootschapswet bevestigt dat dus uitdrukkelijk voor bestuurders. Dat hetzelfde geldt voor leden van de raad van toezicht en de directieraad, is wél nieuw.

Er zijn regels over de cumul van een bestuurdersmandaat met een werknemersfunctie waar de nieuwe vennootschapswet geen impact op heeft. Een bestuurder die belast is met het dagelijks bestuur, kan zowel werknemer als zelfstandige zijn. Om werknemer te kunnen zijn, moet er wel sprake zijn van een gezagsrelatie. Dat wil zeggen dat hij/zij moet rapporteren aan een orgaan dat boven hem staat. Als dat niet mogelijk is, omdat de bestuurder bijvoorbeeld alle bevoegdheden in de vennootschap in handen heeft, dan is die weg afgesloten.

Een andere mogelijkheid is er voor een bestuurder die werknemer is in een totaal andere functie. Een bestuurder van een NV of BV kan wel degelijk met de vennootschap verbonden zijn door een arbeidsovereenkomst onder volgende voorwaarden. (1) De functie staat volledig los van het mandaat als bestuurder, en (2) de prestaties als werknemer worden uitgeoefend onder gezag (hij/zij moet dus rapporteren aan een ander orgaan in de vennootschap) en tegen betaling van een loon.

Als de functie als bestuurder al op zelfstandige basis uitgeoefend werd, dan verandert er niets. Dan zal de bestuurder al aangesloten zijn bij een sociaal verzekeringsfonds voor deze activiteit (indien niet, dan moet deze aansluiting in orde gebracht worden). Hier bestaan wel enkele uitzonderingen op, bijvoorbeeld bij een onbezoldigd mandaat.

Als je als bestuurder verbonden bent met de vennootschap door een arbeidsovereenkomst, dan zijn er twee mogelijkheden:

• Je hebt twee activiteiten in de vennootschap: één als bestuurder en één als werknemer (zoals hierboven besproken). In dit geval moet je niets wijzigen aan de arbeidsovereenkomst, tenzij de taken niet duidelijk vermeld staan in de arbeidsovereenkomst. Je moet je wel nog aansluiten bij een sociaal verzekeringsfonds voor de functie van bestuurder.
• Je bent enkel bestuurder (of lid van de directieraad of van de raad van toezicht). In dit geval moet je van statuut veranderen. Zet de arbeidsovereenkomst stop door middel van een beëindiging in onderling akkoord en sluit aan bij een sociaal verzekeringsfonds voor de functie van bestuurder.

Bestuurders moesten reeds aangesloten zijn als zelfstandige volgens de wetgeving van het sociaal statuut voor zelfstandigen. Het nieuwe vennootschapsrecht trad in werking op 1 mei 2019 en bevestigt enkel voormelde verplichting voor alle vennootschappen die vanaf die datum opgericht werden. Bestaande vennootschappen krijgen tot 31 december 2023 de tijd om zich in orde te stellen met de nieuwe reglementering. Maar de zogenaamde dwingende bepalingen (waaronder het statuut van de bestuurders) gelden al vanaf 1 januari 2020. Verlies dit dus niet uit het oog, zodat je geen risico loopt op verplichte herkwalificatie omdat je schijnwerknemer zou zijn, met alle mogelijke gevolgen.